در باره بنا و معماری کاخ الحمرا

به گزارش مجله آزمون اول، خبرنگاران - مهدی تهرانی:سازه الحمرا (Alhambra) واقع در گرانادای اسپانیا شامل 3 بخش است: قصر سلطنتی، که مشهورترین بخش آن است و خودش به سه قسمت: بارگاه یا Mexuar، شبستان یا Serallo و حرم سرا تقسیم شده است، بخش های دیگر کاخ شامل باغ های پلکانی Generalife و قلعه Alcazba هستند. کاخ الحمرا از شاخص ترین بناهای مربوط به میراث فرهنگی یونسکو می باشد.

الحمرا کاخی است مشرف بر شهر گِرانادا (غرناطه) در اسپانیا، که به عنوان یکی از شاخص ترین نمونه های هنر شمال آفریقا (عرب) و شاید یکی از مشهورترین بناهای اسلامی دنیا به شمار می آید. این بنا شامل چندین قسمت مجزا است که در دوره های مختلف ساخته شده اند. نام کاخ که به معنای سرخگون است، بنا به نظر بسیاری، از رنگ غالب بر بنا گرفته شده است.

ساختمان این کاخ در دوران بازپس گیری حکومت از مسلمین توسط پادشاهان مسیحی شروع شد.

ساختمان مدور، مربوط به سده 16 و قصر کارلوس پنجم است، در منتهی الیه سمت چپ آن برج کمارس (Torre de Comares) که بخشی از شبستان یا Serallo است. تالار پذیرش سفرا یا Salón de Embajadores نیز در همین بخش واقع شده است. در حد فاصل این ها محوطه و آبنمای شیران (Lions Court) و بارگاه یا Mexuar واقع شده است. در قسمت پشت آن هم قلعه یا Alcazaba نهاده شده است.

پیشینه اصل بنای الحمرا به سده 13 برمی گردد، اما در واقع الحمرا مجموعه ای از چندین قصر است که هر حاکم، ویژه به خود بنا نموده است. ایده اصلی موجود در چند ساختمان این مجموعه، تلاش هایی برای برای به وجود آوردن بهشت بر روی زمین بوده است.

مسلمانان صحرانشین که آب برایشان از هر گوهری ارزشمندتر بود، با کشیدن نهرهایی از سرچشمه ها و جویبارها، باغ های کاخ را با چشمه های رویایی، فواره ها و حوض های کم عمق و پر انعکاس تزیین کردند. صدای زمزمه آب در سراسر باغ ها و حوض خانه ها به گوش می رسد و کشف چشمه های کوچک، لذت گشتن در باغ را صد چندان می نماید.

مسیحیان در سال 1492 گرانادا را تسخیر کردند و چند سال بعد، زمانی که شاه و ملکه کاتولیک، فردیناند (Ferdinand) و ایزابلا (Isabella) درگذشتند، گرانادا برای مدفن آن ها انتخاب شد.

الحمرا شامل 3 بخش است: قصر سلطنتی، که مشهورترین بخش آن است و خودش به سه قسمت: بارگاه یا Mexuar، شبستان یا Serallo و حرم سرا تقسیم شده است، بخش های دیگر کاخ شامل باغ های پلکانی Generalife و قلعه Alcazba هستند.

نمای پشتی از کاخ الحمرا

بارگاه

بارگاه بخشی از قصر سلطنتی بود، جایی که سلطان به امور روزانه مملکتی و تجاری رسیدگی می کرد. این قسمت از نظر تزیین و تجل به پای بخش های دیگر کاخ نمی رسد و در واقع از فضایی فروتنانه برخوردار است. ورود به چند اتاق برای مراجعین آزاد بود، از جمله تالار پذیرش و اتاق طلایی که مخصوص کارکنان قصر بود. جذابترین قسمت بارگاه، حیاط خلوت اتاق طلایی بود.

شبستان

قسمت اعظم بخش شبستان در زمان سلطنت یوسف اول در قرن 14 اجرا شده است و دارای تزینات بسیار زیاد بود تا برای شرفیابی سفرا و مهمانان خاص مناسب باشد. این بنا شامل مجموعه ای از اتاق ها و حیاطهای بسیار زیبا بود و یکی از مناظر دیدنی آن حیاط گل پروانش Patio de los با استخری که از دو طرف با صفی از بوته های پروانش احاطه شده بود، به شمار می رفت.

در انتهای شمالی شبستان برج کمارس (Torre de Comares) قرار داشت که تالار کشتی (Sala de la Barca) در درون آن واقع شده بود. کمی جلوتر در برج به تالار سفیران می رسیم که بزرگ ترین و شاید بهترین اتاق در تمام قصر سلطنتی باشد. این تالار یک مربع کامل است و یک گنبد بسیار زیبای چوبی دارد که به معنای هفت طبقه آسمان است.

این تالار شاهد امضای تسلیم نامه گرانادا به شاه و ملکه کاتولیک، توسط سلطان بوعبدل (Boabdil) بوده است و در همین تالار شاه فردیناند موضوع سفر کریستف کلمب را، برای یافتن راهی به هندوستان مورد آنالیز قرار داد.

محوطه و آبنمای شیران

هنگامی که به این محوطه وارد می شوید، باید بنشینید و با آسودگی ذهن خود را در وضعیتی مطلوب قرار دهید. اینجا مکان شماره یک فرهنگی و گردشگری اسپانیا است و از هر زاویه، هر ریزه کاری و هر بخش آن به دفعات بی شماری عکس گرفته شده است.

اما این مکان تا قرن ها مورد بی توجهی نهاده شده بود و مانند بسیاری از موارد مشابه در دنیا، ارزش این بنا توسط یک خارجی به چشم آمد و مورد توجه همگان نهاده شد. اما این شخص، واشنگتن اروینگ (Washington Irving) نویسنده آمریکایی، اولین خارجی که از این آبنمای بی نظیر دیدن نموده است، نبود.

در 1812، نیروهای فرانسوی ارتش ناپلئون در این کاخ اقامت کردند و تنها کار مفیدی که برای خودشان انجام دادند، دزدیدن اشیا سنگین قیمت و سبک وزن کاخ بود. اما زمانی که اروینگ در اواخر دهه 1820 به گرانادا رسید، ماجرا دچار تغییری فاحش شد و داستان های الحمرا (Tales of the Alhambra) او بیش از هر چیز در ستایش اسپانیای مسلمان نشین و گرانادا است و به واسطه این نوشته، کاخ الحمرا نیز صندلی اصلی خود را بازیافت.

محوطه شیران در نیمه دوم قرن 14 و دوران حکومت محمد پنجم ساخته شده است. از این حیاط به سه اتاق زیبا وارد می شویم، تالار دو خواهر، تالار Abencerrajes، تالار شاهان. این سه تالار همراه با محوطه شیران حرم سرای کاخ سلطنتی را تشکیل می دهند.

حرم سرا

حرم کاخ الحمرا از حیاط شیران منشعب می گردد و شامل مجموعه ای از اتاق های زیبا و یک حمام است. در جنوب این سالن به تالار Abencerrajes می رسیم که دارای حیرت انگیزترین سقف ها در کل مجموعه است.

سقف یک 16 ضلعی است با تزئینات مقرنس (استالاگمیتی) است و توسط پنجره هایی که بر روی گنبد نصب شده اند و نوری که بر روی آب چشمه کف منعکس می گردد، روشن می گردد. سقف تالار دو خواهر نیز بسیار شگفت انگیز است و از بیش از 5000 خانه لانه زنبوری ساخته شده است.

در تالار شاهان، به یک اثر نامتعارف هنری برمی خوریم، که تمثالهایی زنده نمایانه از انسان است که در دین اسلام حرام دانسته می شده. سازنده این آثار به احتمال فراوان مسیحی بوده است اما دستور ساخت آن را سلاطین دودمان نصر صادر نموده بودند.

حمام ها آخرین قسمت با اهمیت حرم هستند که نمی توان به آن داخل شد، اما می توان درون آن را از میان پنجره تماشا کرد.

نمای کامل از کاخ الحمرا